Kinh tế thế giới đang chuyển hướng sang mô hình tăng trưởng bền vững dựa trên công nghệ, với “chuyển đổi kép” (số hóa và xanh hóa) là xu thế chủ đạo. Việt Nam, đặc biệt là Thành phố Hồ Chí Minh nổi lên như hình mẫu của khu vực trong việc tích hợp hai tiến trình này. Việt Nam chủ động định hình vị thế mới bằng chiến lược chuyển đổi kép, nơi chuyển đổi số thúc đẩy chuyển đổi xanh và con người là trung tâm của mọi chính sách phát triển.

Chuyển đổi kép, động lực của nền kinh tế thông minh

Trật tự thế giới đang bước vào giai đoạn phân mảnh sâu sắc, khi không quốc gia nào còn giữ được vai trò chi phối tuyệt đối. Biến động địa chính trị, xung đột khu vực và bất ổn kinh tế kéo theo hệ lụy lớn đối với an ninh năng lượng, chuỗi cung ứng và thị trường tài chính toàn cầu.

Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới Davos 2025 với chủ đề “Hợp tác cho Kỷ nguyên Thông minh”, tăng trưởng kinh tế toàn cầu giai đoạn 2025 - 2026 dự kiến chỉ đạt 3,3%, thấp hơn mức trung bình lịch sử. Con số này đã phản ánh xu hướng “hạ nhiệt dài hạn” của nền kinh tế thế giới.Cooperation for the Smart Era,” global economic growth for the 2025–2026 period is projected at only 3.3%, below the historical average. This reflects the ongoing long-term cooling trend of the global economy.

Trước làn sóng bất ổn, các nền kinh tế lớn đang tái cấu trúc chuỗi cung ứng theo hướng khu vực hóa, giảm phụ thuộc vào những mắt xích dễ tổn thương. Nhiều tập đoàn đa quốc gia chuyển hướng đầu tư sang các trung tâm mới nổi, nơi được xem là an toàn và linh hoạt hơn. Tuy nhiên, khoảng cách giữa chiến lược và thực thi vẫn còn tương đối lớn.

Cùng lúc này, công nghệ trở thành trục cạnh tranh quyền lực mới. 

Trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) và hạ tầng số đang tái định hình năng lực quốc gia. Cuộc đua khẳng định chủ quyền công nghệ, dữ liệu và xu hướng bảo hộ gia tăng đang thách thức các cơ chế hợp tác toàn cầu, vốn là nền tảng cho phát triển bền vững.

Bên cạnh cơ hội, công nghệ cũng đặt ra thách thức môi trường mới. Biến động giá năng lượng, khủng hoảng khí hậu buộc các quốc gia đẩy mạnh đầu tư vào năng lượng tái tạo và công nghệ lưu trữ tiên tiến, hướng tới cân bằng giữa tăng trưởng và bền vững.

Trong bối cảnh đó, chuyển đổi kép (kết hợp giữa chuyển đổi số và chuyển đổi xanh)là chiến lược tất yếu, trở thành trụ cột chiến lược trong định hình phát triển toàn cầu. Đây không còn là hai tiến trình riêng rẽ, mà là một khuôn khổ tích hợp, giúp các quốc gia theo đuổi tăng trưởng bền vững, củng cố năng lực chống chịu và hướng tới mục tiêu trung hòa carbon vào giữa thế kỷ XXI. Chuyển đổi số giúp nâng cao hiệu quả, tính minh bạch và khả năng phục hồi; còn chuyển đổi xanh giảm thiểu rủi ro môi trường, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và sử dụng tài nguyên hiệu quả. Hai tiến trình này khi đồng bộ sẽ hình thành nền kinh tế thông minh - nơi công nghệ, bền vững và quản trị toàn cầu cùng hội tụ.

Song, công nghệ chỉ là công cụ, con người mới là trung tâm và mục tiêu cuối cùng của phát triển. Thế kỷ XXI là kỷ nguyên của tri thức, sáng tạo và khả năng thích ứng.

Đầu tư cho con người thông qua giáo dục, khoa học - công nghệ và chuyển đổi số không chỉ là chính sách xã hội, mà còn là động lực cốt lõi bảo đảm thành công của quá trình chuyển đổi xanh, vì một tương lai phát triển bền vững.

Việt Nam định hình vị thế mới bằng chiến lược chuyển đổi kép

Để thích ứng và chủ động dẫn dắt xu thế mới, Việt Nam xác định khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là nền tảng chiến lược, đồng thời coi chuyển đổi xanh là trụ cột trung tâm. Mọi chính sách phát triển được định hướng lấy con người làm trung tâm, lấy hạnh phúc và thịnh vượng của nhân dân làm thước đo.

Việc triển khai Chiến lược tăng trưởng xanh, Chương trình chuyển đổi năng lượng công bằng và cam kết Net Zero 2050 thể hiện rõ quyết tâm kết hợp hài hòa giữa tăng trưởng và bền vững. Việt Nam không chỉ tham gia mà đang dần vươn lên dẫn dắt xu hướng phát triển xanh - số của khu vực, khẳng định vai trò một quốc gia kiến tạo và có trách nhiệm trong cấu trúc kinh tế toàn cầu.

Từ cuối năm 2024, hàng loạt nghị quyết chiến lược của Bộ Chính trị được ban hành, bao quát các lĩnh vực then chốt như khoa học - công nghệ, hội nhập quốc tế, pháp luật và phát triển kinh tế tư nhân. Đây là nền tảng quan trọng để Việt Nam đẩy mạnh số hóa, xanh hóa và thông minh hóa nền kinh tế.

Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0 lan tỏa mạnh mẽ, Việt Nam đang tận dụng công nghệ như AI, dữ liệu lớn và tự động hóa để nâng cao năng lực cạnh tranh, song song với đầu tư cho hạ tầng số và năng lực quản trị. Khi chuyển đổi số và chuyển đổi xanh được triển khai đồng bộ, chúng tạo nền tảng cho một nền kinh tế thông minh, nơi đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững cùng song hành.

Thành phố Hồ Chí Minh, trung tâm kinh tế và đổi mới sáng tạo lớn nhất cả nước, giữ vai trò tiên phong trong chiến lược chuyển đổi kép của Việt Nam, sẽ là đầu tàu kiến tạo mô hình phát triển xanh - số.

Sau sự kiện hợp nhất hành chính cấp tỉnh, Thành phố Hồ Chí Minh trở thành siêu đô thị vùng liên kết, kết nối Bình Dương (trung tâm công nghiệp thông minh) và Bà Rịa - Vũng Tàu (đầu mối logistics cảng biển). Mô hình này giúp tối ưu hóa quản trị, hình thành chính quyền thông minh vùng, đồng thời tăng sức hút với các dòng vốn đầu tư công nghệ cao, thân thiện môi trường.

Chiến lược phát triển giai đoạn 2025–2030 của Thành phố tập trung vào ba đột phá lớn là: Hoàn thiện thể chế và cơ chế đặc thù, tạo hành lang pháp lý linh hoạt; Phát triển hạ tầng hiện đại, đồng bộ đáp ứng tiêu chuẩn siêu đô thị; Đào tạo và thu hút nhân lực chất lượng cao, làm chủ công nghệ mới.

Với định hướng đó, Thành phố Hồ Chí Minh không chỉ là nơi triển khai mà còn là phòng thí nghiệm chính sách và công nghệ cho chiến lược chuyển đổi kép. Thành phố đang từng bước khẳng định vị thế siêu đô thị quốc tế, góp phần dẫn dắt Việt Nam tiến vào kỷ nguyên thông minh - xanh - bền vững.

Khẳng định mục tiêu tạo tiền đề vững chắc cho sự phát triển bền vững của Việt Nam, khu vực và thế giới dựa trên chiến lược và hành động chặt chẽ của quá trình chuyển đổi kép. Vào ngày 25 - 30/11 năm nay, Diễn đàn Kinh tế mùa thu năm 2025 sẽ được tổ chức tại Thành phố Hồ Chí Minh với chủ đề "Chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số".

Diễn đàn Kinh tế mùa thu năm 2025 (Diễn đàn) do Thủ tướng Chính phủ trực tiếp chỉ đạo, đánh dấu một bước đột phá mới với chủ đề “Chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số”. Diễn đàn là sự phối hợp tổ chức cấp cao giữa Chính phủ Việt Nam, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh và Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF). Diễn đàn quy tụ các Lãnh đạo chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương quốc tế, chuyên gia, doanh nghiệp và học giả trong và ngoài nước, các tổ chức quốc tế để định hình các chương trình nghị sự quốc tế.